Dziś Narodowy Dzień Powstań Śląskich

Andrzej Duda podpisał ustawę - w obecności m.in. samorządowców - w siedzibie Akademii Muzycznej w Katowicach. To tu swą pierwszą siedzibę miał Sejm Śląski.

Uchwalenie ustawy to efekt apelu, z którym do Prezydenta RP zwrócili się przedstawiciele władz regionalnych ze Śląska i Opolszczyzny, "o to, by ustanowić dzień, który będzie upamiętnieniem powstań śląskich i oddaniem hołdu wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że przed 100 laty Śląsk w swej części - część Górnego Śląska - wróciła do macierzy". 2 maja ustawę przyjął Sejm. 18 maja za ustanowieniem Narodowego Dnia Powstań Śląskich opowiedział się Senat.

- Nie byłoby tej wielkości i postępu w II Rzeczypospolitej, gdyby nie było możliwości, które dawał Górny Śląsk i jego zasoby oraz wielcy patrioci, którzy dla Polski pracowali - przypomniał Andrzej Duda podczas uroczystości.

- Dzisiaj, w dobie, kiedy wojna jest za naszą granicą, kiedy obce mocarstwo naszym sąsiadom wydziera ich ziemie i burzy ich domy, nawet my, którzy nigdy nie widzieliśmy na własne oczy wojny, tutaj w Polsce, rozumiemy to z wyrazistością, jakiej nie było nigdy dotąd, co to znaczy mieć Ojczyznę, co to znaczy samemu stanowić o sobie, co to znaczy móc budować własne bezpieczeństwo i co to znaczy móc zapewnić bezpieczeństwo własnej rodzinie - mówił prezydent.

Ustawa upamiętnia uczestników powstań śląskich oraz wydarzenie, które miało miejsce 20 czerwca 1922 roku, kiedy wojska polskie zostały przywitane na Śląsku entuzjastycznie przez mieszkańców Śląska.

- Mamy dwa nowe święta narodowe związane ze zwycięskimi powstaniami - powstania wielkopolskiego i powstań śląskich. Wiąże je nie tylko czas, ale niezwykła wartość o charakterze fundamentalnym dla odradzającego się państwa polskiego - zaznaczył Andrzej Duda, nawiązując do przyjętej w ubiegłym roku ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Narodowy Dzień Powstań Śląskich to święto państwowe, które ma upamiętniać trzy zrywy z lat 1919-1921 i uczcić pamięć ich "bohaterskich uczestników, którzy wywalczyli przyłączenie części Górnego Śląska do odrodzonej Rzeczypospolitej".

Do świętowania zachęca burmistrz Pszczyny Dariusz Skrobol:

- To wyjątkowy moment dla nas dla pszczyniaków, dla Ślązaków. Szczególnie dla Pszczyny, która byłą kolebką Powstań Śląskich. To tutaj wybuchło I Powstanie Śląskie na Trzech Dębach. Dlatego od 2019 roku aż do dzisiaj obchodzimy 100-lecie Powstań Śląskich. Na rynku w Pszczynie znajduje się brama, którą wojska polskie wkroczyły do Pszczyny - mówi Dariusz Skrobol.

- 25 i 26 czerwca zapraszam Państwa na wyjątkowe wydarzenie, które zamyka klamrą czteroletnie obchody Powstań Śląskich. Będziemy świętować polskość, śląskość i to, że żyjemy w niepodległej Rzeczypospolitej. Program, który przygotowaliśmy dla Państwa jest bardzo bogaty. Zaczynamy od soboty, od godziny 5.30 startem balonów w parku, a kończymy w niedzielę koncertami. W międzyczasie zapraszam Państwa również na pszczyński rynek, gdzie odbędą się inscenizacje historyczne, pamięci powstańców przygotowaliśmy cały weekend historyczny. Będziecie Państwo mogli uczestniczyć w takich wydarzeniach jak "Elegia śląska" czy koncerty pieśni patriotycznej i pieśni powstańczej - dodaje.

- Z okazji tego wyjątkowego święta życzę wszystkim potomkom powstańców dużo radości i dużo szczęścia. Cieszmy się wolnością właśnie w ten weekend w Przestrzeniach Wolności - podsumowuje.

Program "Przestrzeni wolności" znajdziecie w artykule: Przestrzenie wolności: pokazy i koncerty w Pszczynie!

Powstania Śląskie - historia w pigułce

Powstania Śląskie to trzy konflikty na Górnym Śląsku pomiędzy ludnością polską i niemiecką w latach 1919-1921. I powstanie wybuchło w sierpniu 1919 r. i zostało stłumione przez Niemcy. II powstanie, w sierpniu 1920 r., osiągnęło swoje cele - rozwiązano niemiecką policję, udało się uzyskać zapewnienie o ukaraniu przywódców antypolskich ekscesów.

Dwa powstania poprzedzały zapowiedziany na marzec 1921 r. plebiscyt, w którym mieszkańcy Górnego Śląska mieli wypowiedzieć się, czy chcą przyłączenia tego regionu do Polski, czy do Niemiec. W głosowaniu dopuszczono udział osób, które wcześniej wyemigrowały ze Śląska. W związku z tym z Niemiec przyjechało 182 tys. emigrantów, z Polski - 10 tys. Ostatecznie w plebiscycie wzięło udział ok. 97 proc. uprawnionych osób, z czego ok. 19 proc. stanowili wcześniejsi emigranci. Za przynależnością do Polski zagłosowało 40,3 proc. głosujących. Po plebiscycie alianci zaproponowali przyznanie Polsce jedynie powiatów pszczyńskiego i rybnickiego.

III Powstanie Śląskie, trwające od maja do lipca 1921 r., było odpowiedzią na niekorzystne dla Polski propozycje podziału Górnego Śląska. Na czele zrywu, w którym wzięło udział ok. 60 tys. Polaków, stanął Wojciech Korfanty. Powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar, na którym głosy oddano za Polską. Do najpoważniejszych starć doszło w okolicach Góry św. Anny. 7 czerwca 1921 na wniosek Komisji Międzysojuszniczej przerwano walki III Powstania Śląskiego i ustalono linię demarkacyjną.

Za koniec III powstania uznaje się dzień 5 lipca 1921 roku. Kilka miesięcy później Rada Ambasadorów zdecydowała o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru plebiscytowego - czyli ponad 11 tys. km kw. - zamieszkanego przez ponad 2 mln ludzi, do Polski przyłączono 29 proc. terenu i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo - na przyłączonym terenie znalazły się: 53 z 67 istniejących kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz 9 z 14 stalowni. Góra św. Anny pozostała jednak w rękach Niemców.